Διαβητικό πόδι

Σε μια απο τις πιο ύπουλες παθήσεις του ανθρώπινου οργανισμού αναδεικνύεται στις μέρες μας ο σακχαρωδης διαβήτης! Η νόσος που λαμβάνει πλέον διάστασεις επιδημίας, σε παγκόσμιο επίπεδο , τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης της δρα κρυφά χωρίς να εκδηλώνει συμπτώματα και σχετίζεται άμεσα με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβάντων ( έμφραγμα του μυοκαρδιου) ,νεφρικης ανεπάρκειας, (εως και τελικό στάδιο ) διαβητικης νευροπαθειας, μόνιμων βλαβών του αμφιβληστροειδους, (εως και ολική τύφλωση )' καθώς και άλλων σοβαρών επιπλοκών .
Μια απο τις σπανιοτερες και σοβαρότερες επιπλοκες του Σ.Δ αποτελεί και το διαβητικό πόδι, το οποίο ευθύνεται για τον ακρωτηριασμό των κάτω άκρων κάποιου συνανθρώπου μας κάθε 30 δευτερόλεπτα σε παγκόσμιο επίπεδο !
Ο κύριοι παράγοντες που οδηγούν στον ακρωτηριασμο ειναι τα έλξη των κάτω άκρων , και η γαγγραινα που οφείλεται σε απόφραξη αγγειου η οποία τελικα οδηγεί , το πόδι , η ένα δάκτυλο , σε νεκρώση. Υπολογίζεται ότι το 25% των ατομων με διαβήτη θα εμφανίσει έλεος στα κάτω άκρα έστω μια φορα κατα την διάρκεια της ζωης τους, ενω στατιστικά 1.000.000 διαβητικοι σε ολόκληρο τον κόσμο αναγκάζονται να υποβληθούν σε ακρωτηριασμό ενός άκρου τους σε ετήσια βάση .
Σε ότι αφορα την χώρα μας, η κατάσταση ειναι εξίσου απογοητευτική ,καθώς υπολογίζεται ότι το 4-5% των διαβητικων ασθενων, εμφανίζουν ελκη κάτω άκρων, γεγονός που σημαίνει ότι 30-40000 άτομα με διαβήτη διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ακρωτηριασμου. Ταυτόχρονα, περίπου 120000 άτομα εμφανίζουν αγγειακα πρόβληματα που μπορει να καταλήξουν σε γαγγραινα , ενω κάθε χρόνο πραγματοποιούνται σε Ελληνικό έδαφος 2000-3000 ακρωτηριασμός!!

ΚΑΘΗΚΟΝ Ο ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΟΣΩΝ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ
Ωστόσο, με την κατάλληλη πρόληψη μπορει να αποφευχθεί το 60-70% των ακρωτηριασμων και, με αυτο το δεδομένο, καθήκον όλων των σχετικών φορέων αποτελεί ο εντοπισμός των διαβητικων ατομων που βρίσκονται σε κίνδυνο ακρωτηριασμου και η ειδική εκπαίδευση τους για την αποφυγή οποιουδήποτε τραυματισμού.
Τα παραπάνω τόνισαν σε συνέντευξη τύπου ,με αφορμή τη διεξαγωγή του 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου με διεθνή συμμετοχή, το οποίο διοργάνωσε η Ελληνικη Εταιρεία μελέτης παθήσεων Διαβητικου Ποδιού, (Ε.ΜΕ.ΔΙ.Π) στις 9-11 Φεβρουαρίου 2011 στην Αθήνα .ο πρόεδρος της ΕΜΕΔΙΠ Παθολογος με εξειδίκευση στο ΣΔ Διευθυντής του Παθολογικου τμήματος και Διαβητολογικου κέντρου ,Γενικό νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ κ. Χρήστος Μανές ,ο Γεν. Γραμματέας της ΕΜΕΔΙΠ , Επίκουρος Καθηγητής Παθολογιας , Α Προπαιδευτικη Παθολογικη Κλινική Παν. Αθηνών και Διαβητολογικο Κέντρο Γεν. Νοσοκομείο Αθηνών ΛΑΪΚΌ κ. Νικόλαος Τεντολουρης και η Ταμίας της ΕΜΕΔΙΠ Αγγειοχειρουργος ,Θεραπευτήριο Υγεία, κ. Κυριακή Καλλιγιανη.
Όπως υπογράμμισαν οι ειδικοί , οι χρονιές αγγεία λες επιπλοκες του διαβήτη αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορει να αποβούν μοιραίες ακόμα και για τη ζωη του άρρωστου και, με αυτο το δεδομένο ,αποτελούν την πιο τρομακτική απειλή. Δυο τέτοιες σοβαρές επιπλοκες ειναι η Διαβητικη Νευροπαθεια και Περιφερικη Αρτηριοπαθεια.

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑ
Η Νευροπαθεια παρουσιάζεται στο 30% των διαβητικων αρρωστων , οι οποίοι στη Ελλάδα ανέρχονται σε 250 εως 300000 άτομα , και κατα την εμφάνιση της χάνεται η προστατευτική αίσθηση του πόνου, με αποτέλεσμα το σκέλος τους Διαβητικου ασθενούς να μην πονάει οταν κάποιο αιχμηρο αντικείμενο η θερμο ερέθισμα του προκαλέσουν βλάβη. Έτσι μπορει να δημιουργηθει οποιαδήποτε πληγή χωρίς ο ασθενής να την αντιληφθεί. Η πληγή όμως αυτη ταυτόχρονα θα συνεπάγεται και είσοδο μικρόβιων στον οργανισμό . Με τον τροπο αυτο ,δημιουργείται φλεγμονή στο πόδι ( μυικο ιστό και οστά ) , η οποία εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα και ορθολογικά , εφένος επεκτείνεται πολυ γρήγορα και αφετέρου καταλήγει αναπόφευκτα σε ακρωτηριασμο.

ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΟΠΑΘΕΙΑ
Εάν " μαυρισει " η αλλάξει χρώμα το πόδι προς το σκούρο , υπάρχει συνήθως βλάβη των αγγείων , δηλαδή απόφραξη των αρτηριών που φέρνουν το αίμα στα κάτω άκρα. Αυτη η επιπλοκη ονομάζεται ΠΑ. Το άκρο που δεν αιματωνεται νεκρώνεται , ολόκληρο η κάποια δάκτυλα. Ενίοτε η άμεση παρέμβαση που θα ανοίξει την απόφραξη και θα αποκαταστήσει την κυκλοφορία του αίματος σώζει το πόδι. Σε αντίθετη περίπτωση ( καθυστερημένη ενημέρωση του γιατρού ) θα πρέπει να διενεργηθεί και πάλι ακρωτηριασμός.

ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ
Επιπλέον , εκτός απο το μεγάλο κοινωνικο κόστος , στα προβλήματα του ποδιού προστίθεται και το τεράστιο κοινοτικό κόστος, το οποίο σύμφωνα με τις προβλέψεις ειδικών επιστημόνων στην Ευρώπη , αναμένεται σύντομα να γίνει δυσβάστακτο για όλα τα σύστηματα Υγείας , αν δεν ληφθούν μέτρα πρόληψης και περιορισμού των ακρωτηριασμων παγκόσμιως.
Όπως καταδεικνύουν σχετικά στατιστικά στοιχεία απο της ΗΠΑ το κόστος της κλινικής θεραπείας επουλωσης των ελκων των κάτω άκρων ανέρχεται σε περίπου 7000-10000 δολάρια Ανα ασθενή , ενω το αντίστοιχο κόστος του ακρωτηριασμου ( νοσηλεία χειρουργείο κλπ) εκτοξεύεται στις 30000-60000 δολάρια ετησίως. Ταυτόχρονο απο τα ίδια στοιχεία προκύπτει ότι η κοινωνική φροντίδα ( συνταξιοδότηση) ασθενούς που έχει υποστεί ακρωτηριασμο θα κοστίσει στις ΗΠΑ περίπου 60000-120000 δολάρια τα επόμενα τρία χρόνια.
Σε ότι αφορα τη χώρα μας , υπολογίζεται ότι το ετήσιο κόστος Ανα ασθενή με ΔΠ ειναι 6143 € ενω το κόστος του ακρωτηριασμου κάτω άκρου ( κάτω απο το γόνατο) ανέρχεται σε περίπου 22000€ . Επιπλέον ,σύμφωνα με υπολογισμούς του τομέα Οικονομικών της εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης , το συνολικό ετήσιο κόστος του Διαβητικου ποδιού χωρίς ακρωτηριασμο ανέρχεται σε 230 εκατομμύρια € .
Με αυτα τα δεδομένα , οι προσπάθειες όλων των εμπλεκομένων επιστημόνων και φορέων ειναι ανάγκη να στραφούν προς τη λήψη μέτρων αποφυγής επιπλοκών του ΔΠ και μείωσης των ακρωτηριασμων καθώς και του τεράστιου οικονομικού και κοινωνικού τους κόστους.
Σύμφωνα μάλιστα με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις , εάν καταστεί εφικτή η μείωση των ακρωτηριασμων κατα 50% ετησίως ,θα αποφευχθούν δαπάνες ύψους 150 εκατομμυρίων δολαρίων , ενω με την εντατική παρακολούθηση των ασθενων υψηλού κινδύνου θα εξοικονομηθούν κρατικοί πόροι που ανέρχονται σε 2-3 εκατομμύρια δολάρια για τρία χρόνια.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ
Προς τον σκοπο αυτο ,ουσιαστικό ρόλο παίζει η πρόληψη.
Α) Πρόληψη ελκους στα κάτω άκρα κόστος ελάχιστο αρκεί να εντοπιστούν σε εθνικό επίπεδο τα άτομα που μπορούν να αναπτύξουν ελκος, τα οποία ειναι άτομα με Διαβητικη Νευροπαθεια , που δεν αντιλαμβάνονται τον πόνο , το θερμο κλπ . Πρώτη μέριμνα : Οδηγίες για την αποφυγή μικρό τραυματισμών.
Β) Πρόληψη γαγγραινας: Ο εντοπισμός των ατομων υψηλού κινδύνου εμφάνισης γαγγραινας και η τήρηση των ιατρικών οδηγιών , με πιο σημαντική τη διακοπή του καπνίσματος , μπορούν να σώσουν πολλα πόδια.
Εφόσον κάθε άτομο με ΣΔ ελέγχει κάθε μέρα τα πόδια του για τυχόν έλκη ,ή αλλαγή του χρώματος ( προς το σκούρο) και αναφέρεται αμέσως στον γιατρο του, η έγκαιρη αντιμετώπιση μπορει να απαλλάξει το άτομο απο τον κίνδυνο ακρωτηριασμου.
Οποιοσδήποτε πόνος στα κάτω άκρα , οποιαδήποτε σχισμη, ιδίως στα πέλματα , πρέπει να αναφέρεται άμεσα στον θεράποντα ιατρό. Πόδια που ελέγχονται καθημερινά ,δεν εμφανίζουν σοβαρά προβλήματα , η και αν ακόμα εμφανίσουν , έχουν πολλές πιθανότητες για πλήρη θεραπεία.
Συνοψίζοντας , οι διαβητικοι ασθενείς που ελέγχουν πολυ καλα το σακχάρο αίματος, τα λίπιδια , και την αρτηριακή τους πίεση ,μπορούν να μειώσουν δραστικά την πιθανότητα εμφάνισης σοβαρών προβλημάτων τόσο στους νεφρους , τα ματια και την καρδιά , όσο και στα πόδια .

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΊΟΥ
Έντυπο Φεβρουάριος 2012