Νοσοκομειακές λοιμώξεις

τα στοιχεία της μελέτης παρουσίασε η αναπληρώτρια καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Κυριακή Κανελλοπούλου, κατά την διάρκεια ημερίδας του νοσοκομείου "Γ.Γεννηματάς" με θέμα "Νοσοκομειακές Λοιμώξεις"

Οι Νοσοκομειακές λοιμώξεις είναι υπεύθυνες γιά το 15% της θνησιμότητας μέσα στα νοσοκομεία αλλά και κα΄τα την περίοδο ανάρρωσης κάποιου ασθενούς μετά την μεταφορά του στο σπίτι.
27,2% οφείλονται σε ουρολοιμώξεις, 17,3% σε πνευμονία, και 15,8% σε πρωτοπαθή βακτηριαιμία.
Σε ότι αφορά στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), πρώτη σε συχνότητα έρχεται η πνευμονία που οφέιλεται πρωτίστως στους αναπνευστήρες.

Η MedWeek ζήτησε από την κυρία Κενελλοπούλου να καταθέσει την επιστημονική της άποψη για το σημαντικό αυτό πρόβλημα υγείας.

Τί είναι η Νοσοκομειακή Λοίμωξη?
Λοίμωξη είναι κάθε νόσος που προκαλείται από μικροοργανισμούς.
Νοσοκομειακή είναι αυτή που θα εκδηλωθεί 48 ώρες μετά από την είσοδο του ασθενούς στο νοσοκομείο και δεν αφορά επώαση μικροοργανισμού από το οικείο περιβάλλον του.
υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις που συμβαίνουν και πέραν του 48ώρου και συνδέονται με παρεμβατικές πράξεις όπως καθετηριασμός καρδιάς, της κύστεως κ.ά
Ακόμα νοσοκομειακή θεωρείται και η λοίμωξη η οποία εκδηλώνεται εντός 10-30 ημερών από της εξόδου από το νοσοκομείο, ή εντός δύο μηνών μετά από χειρουργική επέμβαση.

Ποιοί παράγοντες ευθύνονται κυρίως για τις νοσοκομειακές λοιμώξεις?
Βασικός παράγοντας είναι κυρίως το έδαφος του αρρώστου, με άλλα λόγια η φυσική του κατάσταση.Επίσης ρόλο παίζουν και εάν έχει υποβληθεί σε εγχείρηση ή άλλη παρεμβατική πράξη. Στην περίπτωση των ΜΕΘ οι λόγοι αυτοί έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα, αφού όλοι οι ασθενείς είναι αρκετά ευάλωτοι και όλοι διασωληνωμένοι. Ο αναπνευστήρας που χρησιμοποιείται σε αυτές τις περιπτώσεις ουσιαστικά καταργεί την φυσική άμυνα του οργανισμού και αυτό συμβαίνει γιατί όταν κάποιος αναπνέει από την μύτη, ο αέρας ακολουθεί μιά συγκεκριμένη πορεία σκοπός της οποίας είναι το καλύτερο δυνατό φιλτράρισμα και η μεγαλύτερη δυνατή απομάκρυνση των μικροβίων μέχρι να καταλήξει στον πνεύμονα. Οταν όμως παρακάμπτεται αυτή η οδός τότε υπάρχει μόνον το φιλτράρισμα της τραχείας που τις περισσότερες φορές δεν είναι αρκετό.
Να σημειωθεί δε ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ανθεκτικά στελέχη νοσοκομειακών μικροβίων ενώ ο ασθενής είναι πιό ευάλωτος.

Πόσο επικίνδυνες είναι γιά την υγεία του ασθενή?
Εξαρτάται από την μορφή της λοίμωξης, γενικά πάντως οι επιπτώσεις είναι εξαιρετικά δυσμένεις διότι συνδέονται
Πρώτον με αυξημένη θνησιμότητα (15%) ενώ αυτό το ποσοστό όταν πρόκειται για πνευμονία φθάνει και 40%
Δεύτερον, παράταση του χρόνου νοσηλείας (κατα 4 μέρες συνολικώς για όλες τις λοιμώξεις και κατά 7,4 μέρες στην πρωτοπαθή βακτηριαιμία)
Τρίτον, αύξηση του κόστους κατά περι΄που 2000 ευρώ ανά επεισόδιο λοιμώξεως.
στις ΜΕΘ οι αριθμοί είναι πολύ μεγαλύτεροι.Συνήθως τα πράγματα στις λοιμώξεις αυτές είναι ή άσπρα ή μάυρα, δηλαδή αν ο ασθενής καταφέρει να ξεπεράσει τη λοίμωξη δεν θα του αφήσει κανένα κατάλοιπο.Αν δεν τα καταφέρει, δυστυχώς θα χάσει τη μάχη με τη ζωή.

Κινδυνεύουν το ίδιο όλοι οι ασθενείς υψηλότερου κινδύνου?
Οχι όλοι το ίδιο.
Και εδώ μεγάλο ρόλο παίζει η φυσική κατάσταση του ασθενούς, και η φύση της νόσου που τον ανάγκασε να νοσηλευθεί.
σύμφωνα λοιπόν με αυτό το δεδομένο σίγουρα, άτομα με χρόνιες βρογχίτιδες, ηλικιωμένοι με εξασθενημένο οργανισμό, διαβητικοί, ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χημιοθεραπεία, ή άτομα που έχουν πάρει μεγάλες δόσεις κορτιζόνης ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Ποιά μέτρα χρειάζεται να λαμβάνουν τα νοσοκομεία για να περιορίσουν το φαινόμενο.
Οσο απλό και να ακούγεται, το πλύσιμο των χεριών είναι πρωταρχικής και ζωτικής σημασίας. Ειδικά όταν τελειώνει μία ιατρική πράξη ή όταν τελειώσει η εξέταση του ασθενούς μετά την επαφή του με τον γιατρό ή το νοσηλευτικό προσωπικό. Σημαντική επίσης η ταυτόχρονη χρήση αντισηπτικού. Τα γάντια μιάς χρήσεως πρέπει να είναι κανόνας κατά την διάρκεια όλων αυτών των ενεργειών και παράλληλα φυσικά με την υγιεινή των χεριών.
σε κάθε άλλη περίπτωση λειτουργούμε σαν γέφυρα μικροβίων και στελεχών που είναι εξ ορισμού ανθεκτικά επειδή έχουν αναπτυχθεί κάτω από ιδιαίτερες σκληρές συνθήκες ισχυρής καταπολέμησης με τα πλέον σύγχρονα αντιβιοτικά.
Αυτός είναι και ο μόνος λόγος που δύσκολα αντιμετωπίζονται οι λοιμώξεις αυτές.
Σε πολλές περιπτώσεις που γνωρίζουμε ότι ο ασθενής είναι φορέας ανθεκτικών μικροβίων πρέπει να προστατεύουμε ακόμα και τα ρούχα μας και πρέπει να φοράμε μπλούζες μιάς χρήσης.
Επίσης ακόμα ένα μέτρο περιορισμού των νοσοκομειακών λοιμώξεων είναι η ημικεκλιμένη θέση την ώρα της σίτισης των ασθενών. Αυτό και μόνον μπορεί να μειώσει κατά 30% το ποσοστό των πνευμονιών.
Τέλος είναι πολύ σημαντικό στο χώρο των χειρουργείων να παραβρίσκονται μόνον όσοι είναι απαραίτητοι.

Καταλαβαίνουμε από όσα ειπώθηκαν ότι τα νοσοκομειακά στελέχη των μικροβίων είναι τα πιό ανθεκτικά. Πως αντιμετωπίζεται αυτό από τους γιατρούς?
Αυτό ακριβώς συμβαίνει. και είναι τα πιό ανθεκτικά γιατί η αντιβίωση καταστρέφει την ευαίσθητη χλωρίδα του οργανισμού και όπως καταλαμβάνεται ο χώρος δεν μένει κενός. Θα αποικισθεί από τα ανθεκτικά μικρόβια.
Πρέπει λοιπόν η αντιβίωση να χορηγείται με μέτρο και όταν είναι απαραίτητη.
Είναι δύσκολο για έναν γιατρό να προβεί στην τελείως απαραίτητη δοσολογία αντιβίωσης για΄τι η λοίμωξη αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα θα οδηγήσει στο θάνατο κάτι που ο γιατρός είναι εκεί γιά να αποτρέψει.
Από την άλλη η υπερδοσολογία αντιβιοτικών δημιουργεί ολοένα και ανθεκτικότερα μικρόβια, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που πρέπει όμως να σπάσει, γιατί δημιουργούμε ανθεκτικά μικρόβια που δεν αντιμετωπίζονται με τις αντιβιώσεις.